શેર્સ અંગેની કેટલીક મહત્વની વાતો જાણી લો

P/E ગુણોત્તર

P/E ગુણોત્તર અથવા કમાણીની કિંમત સૌથી મુખ્ય વાત છે. P/E ગુણોત્તર જાણવા માટે તમારે ઈપીએસ શોધવું પડશે. ઈપીએસ એટલે કે અર્નિંગ પર શેર, નેટ પ્રાફિટ કે શેર્સની સંખ્યાનો ભાગાકાર કરીને મેળવવામાં આવે છે. જો કંપની એના 10 હજાર શેર્સ છે. અને કંપનીનો નેટ પ્રોફિટ 1 લાખ રૂપિયા છે. તો કંપનીની ઈપીએસ 10 રૂપિયા થશે. ઈપીએસ મળ્યા બાદ P/E શોધવા માટે તેને માર્કેટ પ્રાઈસમાં વિભાજિત કરવામાં આવે છે. આ જ રીતે જો કોઈ કંપનીની માર્કેટ પ્રાઈસ 100 રૂપિયા છે અને ઈપીએસ 10 છે તો તેનું P/E 10 થશે.

પ્રમોટર હૉલ્ડિંગ

જો કોઈ શેરમાં પ્રમોટર હોલ્ડિંગ વધુ હોય, તો આ સારી વાત છે. વિપ્રો જેવી ઘણી બધી કંપનીઓમાં પ્રમોટર હોલ્ડિંગ 75 ટકા જેટલી વધુ છે. એટલે પ્રમોટર હોલ્ડિંગ પણ તપાસો

શેર ગિરવે મૂકવા

આજકાલ પ્રમોટર્સ લોન લેવા માટે શેર્સ ગિરવે મૂકે છે. જો કંપનીએ કોઈ પ્રમોટર હોલ્ડિંગ ગિરવે મૂખ્યા હોય તો આવી કંપનીના શેર ન ખરીદવા જોઈએ. એવી કંપની તપાસો જેણે પ્રમોટર હોલ્ડિંગ ગિરવે ન મૂક્યા હોય.

ડિવિડન્ડ યિલ્ડ

જો કોઈ કંપની પ્રતિફળ કે લાભાંશ ન આપે તો તેના શેર ન ખરીદો. ડિવિડન્ડ યિલ્ડ એક વળતર છે, જે શેર ખરીદ્યા બાદ મળે છે. કોલ ઈન્ડિયા જેવા સ્ટોક લગભગ 9 ટકા જેટલું ડિવિડન્ડ યિલ્ડ આપે છે. જો તમે 305 રૂપિયામાં શેર ખરીદો છો તો કંપની 27 રૂપિયા જેટલું વળતર આપે છે. તેમ છતાંય વધુ પ્રતિફળનો અર્થ એ નથી કે હંમેશા તમારા શેરની કિંમત વધુ જ હોય.

કૅશ ફ્લો

સ્ટોક્સમાં પોઝિટિવ કેશ ફ્લો સારી વાત છે. જેમનો કૅશ ફ્લો પોઝિટિવ હોય તે કંપની પર ધ્યાન આપો. કૅશ ફ્લો સામાન્ય બિઝનેસ ઓપરેશન છે. જુઓ કૅશ ફ્લો વધવા પાછળનું કારણ શું છે.

વેલ્યુ બુક કરવાની કિંમત

વેલ્યુ બુક કરવાની કિંમત પણ ભારતમાં શેરને સમજવાની એક રીત છે. જો કે અહીં પણ ધ્યાન આપવાની જરૂર છે. દાખલા તરીકે જાહેર ક્ષેત્રની બેન્ક 0.5 ગણી કિંમત ટુ બેક વેલ્યુ પર ટ્રેડિંગ કરે છે. તેમ છતાંય નુક્સાનના કારણે બુક વેલ્યુ સમય પ્રમાણે ઘટે છે. જેનું ધ્યાન રાખો.

નેટ પ્રોફિટ ગ્રોથ

HDFC બેન્કનું પ્રિમીયમ જબરજસ્ત છે. એટલે એવું થાય કે કંપનીની ત્રિમાસિક ગ્રોથ 20થી 25 ટકા રહે છે. શાનદાર ગ્રોથને કારણે P/E ગુણોત્તર વધી જાય છે. જો કોઈ કંપનીનો નેટ પ્રોફિટ ઈન્ડસ્ટ્રી સ્ટાન્ડર્ડથી વધી જાય છે. તો આવા સ્ટોકનું પ્રીમિયમ આપવું જોઈએ.

કંપની જેને તમે જાણો છો

હંમેશા એવી કંપનીથી શરૂઆત કરો કે જેના વિશે તમે જાણો છો, અને સમજો છો કે કંપની કમાવવા માટે શું પ્લાન બનાવે છે. જો તમે કંપની વિશે નથી જાણતા તો જોખમ છે. એક સ્થાપિત કંપની જે ધીરે ધીરે આગળ વધી રહી છે તેના શેર સસ્તા હશે. જો કે તેની સામે જે કંપની પાસેથી સારા ગ્રોથની અપેક્ષા છે તેના મોંઘા હશે. કંપનીની કિંમત અને કમાણીને ઈન્ડસ્ટ્રીની અન્ય કંપનીઓ સાથે સરખાવો.